Olijfolie. Een kleine geschiedenis

Volgens Homeros was olijfolie - ofwel vloeibaar goud - in de klassieke oudheid niet slechts een voedingsmiddel, maar veel meer. Het vertegenwoordigde gezondheid, kracht, macht en het werd zelfs beschouwd als een geneesmiddel. Ook bezat het aspecten van magie en zorgde een goede kwaliteit voor bewondering, verwondering en tafelgesprekken. Zoveel is er in al die jaren eigenlijk dus niet veranderd.

Speciaal in het oude Griekenland masseerden atleten het over hun hele lichaam omdat men dacht dat het hun kracht en geluk zou geven. Ze werden er tijdens het worstelen overigens ook voor hun tegenstander behoorlijk ongrijpbaar door. Olijfolie werd ook op de hoofden van belangrijke personen gesmeerd en bovendien werden mensen die overleden waren met olijfolie ingesmeerd. In die hoedanigheid gebruikt was olijfolie een symbool van toewijding en puurheid. Dat de faam van olijfolie over het hele Midden-Oosten bekend was, wordt helemaal duidelijk als men bedenkt dat de Messias – en dat was iedere koning van Israël - werd gezalfd met een mengsel van olijfolie en een aantal geurige kruiden.

[Linear B, een voorloper van het Grieks]

Hoewel de oorsprong van de cultivatie van olijfbomen verborgen ligt in de duistere krochten van de geschiedenis, heeft recent archeologisch onderzoek aan opgegraven potresten inmiddels aangetoond dat olijfolie al 8000 jaar geleden werd gebruikt in Israël[1]. De onderzoekers geloven dat olijfolie ook toen al een belangrijke plaats in het dieet innam, maar ook als lampenolie gebruikt kon worden.

[Opslagvaten voor olijfolie - Knossos, Kreta]

Voor wat betreft Griekenland denkt men dat de bevolking van Kreta, mogelijk onder invloed van het nabij gelegen Egypte, zo'n 3500 jaar geleden begonnen is met de verbouw van olijfbomen[2]. De Minoïsche olijfolie bleek zelfs van dezelfde kwaliteit als de hedendaagse olijfolie, waardoor de olijfolie uit de Bronstijd niet alleen een belangrijk voedingsmiddel was, maar ook door export een belangrijke inkomstenbron voor de bevolking opleverde.

[1] Namdar et al: Olive oil storage during the fifth and sixth millennia BC at Ein Zippori, Northern Israel in Israel Journal of Plant Sciences – 2014 
[2] Riley: Olive oil production on bronze age Crete: nutritional properties, processing methods and storage life of Minoan olive oil in Oxford Journal of Archeology – 2002